این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پل بند شادروان بر روی شاخه شطیط ساخته شده و یكی از اساسی ترین بخشهای تأسیسات آبی شوشتر محسوب می شود. این پل بند با شماره 78 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. پیشینه ساخت این پل بند مربوط به دوره شاپور ساسانی است و بر اساس شواهد و مداركی در زمان شاپور ساسانی پی ریزی و ساخته شده است. پل بند شادروان در 300 متری جنوب بند میزان – در شمال غربی شوشتر - بر روی شاخه اصلی رود كارون (شطیط)ساخته شده است. و در حال حاضر بقایای آن در كنار پل آزادگان به چشم می خورد.

ادامه مطلب

 

مجموعه آسیاب‌ها و آبشارهای شوشتر در دوران ساسانیان، جهت بهره‌گیری از نیروی آب به‌عنوان محرک آسیاب‌های صنعتی ساخته شد. این مجموعه در مجاورت شهر شوشتر در استان خوزستان قرار دارد

ادامه مطلب

 

 

قلعه ی سلاسل

« قلعه سلاسل دژی است بسیار بزرگ دارای حیاطهای مفصل و متعدد و سربازخانه ها و طویله ها و حمامها و شبستانها و برجها و باغچه ها و قورخانه و نقاره خانه و حرم خانه و آشپزخانه و قاپیهای متعدد و حوضهای بزرگ و حصار و خندق كه اكنون بیشتر آن ویران و ساختمانها بر هم ریخته شده است. شكل قلعه بیضی غیر منظم و جایش بسیار با صفا روی قطعه سنگی مشرف بر رود كارون واقع شده. هندسة بنایش بر خلاف سایر ابنیه شرقی است. اینجا ساختمانهای چند طبقه در میانه و حیاطها ...

ادامه مطلب

 

نادر، علیرضا بیک افشار را که ایشیک آقاسی دربار وی بود، به حکومت شوشتر و هویزه منصوب کرد. و هدف از این انتصاب بیشتر آن بود تا سرکشان و متمردان آن نواحی را به اطاعت خود در آورد. علیرضا بیک برای اجرای مأموریت خود با سپاهی کار آمد وارد شوشتر گردید و در مدت کوتاهی توانست شورشیان را سرکوب، و امور آن نواحی {شوشتر، هویزه، لار و بنادر} را به نحوی انتظام دهد که احدی از متمردین و مخالفانن آن حدود دیگر جرأت تمرد ننمایند.

به گفتة مؤلف عالم آرای نادری، علیرضا بیک، پیوسته طبع خود را به غریب نوازی و عدالت گستری مصروف می داشت و به غازیان مهربانی می کرد و به رعایا احسان می نمود و اوضاع آن نواحی و خصوصاً شوشتر سامان یافت و به نحوی در دلهای سپاه و رعیت محبت آن نامدار قرار گرفته بود، که چون فرزندی عزیز و مهربان زبانزد خاص و عام گردید و آوازة عدل و داد آن خان عدالت بنیاد گوشزد اهالی و اعیان هر دیار گردید.

چون علیرضا بیک به این طریق میان مردم کسب محبوبیت و موفقیت نموده بود، عده ای از مخالفان از راه کینه و عداوت به نادر اظهار کردند که، وی در هویزه و شوشتر باد نخوت و غرور در دماغ خود افکنده، بخشش و انعام بر روی خاص و عام گشوده و وخیال تمرد و سرکشی دارد. لذا آتش غضب نادر مشتعل و چند چاپار روانه و امر کرد تا علیرضا بیک به زودی عازم درگاه وی گردد. چون علیرضا بیک از مضمون حکم نادر مطلع گردید دستور داد تا زنبورکهایی که همراه خود داشت جهت احترام به نادر شلیک نمایند.

علیرضا بیک پس از اینکه به خدمت نادر رسید، نادر او را مورد موأخذه قرار داد و به وی گفت: «خیره سری و بی ادبی تو به مرتبه ای رسیده که عظمت داخل اردو شده و زنبورک آتش میدهی.» 

بنابراین نادر دستور داد او را زندانی کرده و اموال وی را ضبط نمایند. بعد از آن علیرضا بیگگ هرچه تلاش نمود تا خود را آزاد نماید، پذیرفته نشد، و در حالیکه بیست و پنج سال از عمر او می گذشت، به دستور نادر به قتل رسید. (سال 1146هـ . ق)

 

نادر پس از خلع شاه طهماسب دوم (ربیع الاول 1145/اوت1732) و برگزیدن فرزند هشت ماهة وی به نام عباس سوم، خود با عنوان نیابت سلطنت زمام امور مملکت را در دست گرفت.

وی پس از بیرون راندن ترکها و روسها از سراسر ایران، و سرکوب شورشهای داخلی افغانان غلزه و ابدالی و استرآباد و اعادة آرامش و امنیتت به مردم مملکت، در حالیکه مرزهای قطعی کشور -جز در قندهار- به حال طبیعی خود در آمده بود، تصمیم گرفت، که نیت اساسی خود را برای شناسایی حکومتش به عنوان تنها نمایندة حقیقی توده های ایرانی عملی کند.

لذا نایب السلطنه ایران برای برگزاری مراسم نوروز سال 1148هـ.ق مقرر داشت که جمیع نمایندگان اعیان، رؤسای ایران، روحانیون، بزرگان و حکام ولایات به دشت مغان دعوت شوند تا در ضمن، امور مهم کشور نیز با آنها به بحث گذاشته شود.  

نادر در بامداد نوروز 1148هـ.ق به مدعوین اظهار داشت: من آنچه حق کوشش بود بجا آوردم و مملکت را از تجاوز روس و عثمانی رهایی بخشیدم و متجاسران افغان را نیز بجای خود نشانیدم، اکنون نیاز به استراحت دارم و از شما می خواهم که طهماسب یا فرزندش عباس را که هر دو زنده اند، و یا هر کس دیگری را که مایلید به سلطنت انتخاب کنید.

ادامه مطلب

 

محمود بود. پس از کشته شدن محمود و به سلطنت رسیدن اشرف، محمد خان از سوی اشرف به ایلچیگری دربار عثمانی مأمور گردید.  از این سفارت نتیجه ای عاید نگردید و محمد خان مجبور به مراجعه به ایران شد و چون در بازگشت حکومت افغانها رو به زوال نهاده بود؛ وی جانب نادر را گرفته و به خدمت او رسید،  و نامه دربار عثمانی و هدایایی که از آنجا برای اشراف آورده بود، تقدیم نادر کرد؛ و ضمن گزارش مأموریت خود، خواستار پیوستن به نیروهای او گردید. نادر نیز تقاضای او را پذیرفت و ضمن اضهار ملاطفت، وی را به حکمرانی کهگیلویه منصوب کرد.

نادر در سال 1144هـ . ق با عثمانیان به نبرد پرداخت، لیکن در نزدیکی کرکوک شکست سختی از آنان خورد و عدة کثیری از لشکریان وی به هلاکت رسیدند و بازمانده لشکریان نیز فرار نموده و به همدان عقب نشینی کردند.

ادامه مطلب

 

چنانکه در مبحث قبلی گفته شد شاه اسماعیل اول در ادامة فتوحات خود، در سال 914هـ. ق 1508م جهت براندازی مشعشعیان، عازم خوزستان گردید و آن خاندان را سرکوب کرد و منقاد خویش ساخت. از این پس بود که بخش غربی خوزستان را که در دست مشعشعیان قرار داشت، «عربستان» نامیدند،  تا از بخش شرقی آن که شامل، شوشتر و رامهرمز و در دست گماشتگان صفوی قرار گرفته بود، باز شناخته شود.  شایان ذکر است که در دوران صفویه قسمت شرقی خوزستان به مرکزیت شوشتر بیشتر حرف شنوی از حکومت مرکزی داشت. لذا بهمین سبب بود که گهگاهی این قسمت توسط ساکنین بخش غربی به مرکزیت هویزه که عرب نژاد بودند، مورد تاخت و تاز و تاراج قرار می گرفت.

ادامه مطلب

در سال 1042هـ. ق واخشتوخان نامی، از دربار شاه صفی به حکمرانی شوشتر فرستاده شد. حکومت وی به مدت 37 سال دوام یافت و چون در سال 1078هـ. ق وفات یافت. یکی از پسرانش جانشین او گردید و پس از وی سالیان درازی حکومت شوشتر در خاندان وی بصورت موروثی باقی ماند.

ادامه مطلب

تیمور در سال 736 ه. ق در یکی از روستاهای شهرکش از توابع ترکستان در جنوب سمرقند متولد شد. وی نسب خویش را به چنگیز خان مغول رسانیده و نسب نامه او که به گواهی بسیاری از منابع تاریخی جعلی است، بر روی سنگ قبرش در سمرقند حک شده است. تیمور توانست دامنه فتوحات خود را در شرق و غرب گسترش دهد و با استفاده از اوضاع ملوک الطوایفی و هرج و مرج داخلی ایران، در سال 781 ه.ق با سپاه بزرگی به خراسان یورش برده و آنجا را به تصرف خود در آورد. تیمور گورکانی در یورشهای خود به ایران، توانست: خراسان، اصفهان، فارس، بوشهر، خوزستان، آذربایجان و عراق عجم و عرب را تصرف کند و در مدت پانزده سال بر سراسر ایران مسلط شود، و مانند چنگیز خان به قتل و غارت بپردازد. تیمور در یورش پنج ساله ( 798 – 794 ه. ق ) خود به ایران، موفق به فتح خوزستان و خصوصا تصرف شوشتر گردید. بطوریکه نظام الدین شامی می گوید : «تیمور چون تصمیم به حرکت به طرف شوشتر گرفت، دستور داد که امیر زاده عمر شیخ لشکریان را فراهم نموده و متوجه آن دیار گردد. چون آوازه حرکت تیمور به طرف شوشتر شنیده شد، هیچکدام از مخالفان در شهر باقی نماند.» با ورود تیمور به خوزستان نماینده شاه منصور مظفری مقاوتی نکرد و از شوشتر گریخت و سنگر خوزستان بدون هیچ مقاومتی فرو ریخت. چون تیمور شوشتر را فتح کرد، لشکریان وی، شهر و حوالی آن را غارت کردند و غنایم بسیاری بدست آوردند. پس از فتح شوشتر عمر شیخ به جانب هویزه حرکت کرد و آنجا نیز تسخیر گردید. در این هنگام ٌٌ امیر سونجک –یکی از فرماندهان– خبر حرکت تیمور را به سوی شیراز به امیرزاده ابلاغ کرد، سپس عمر شیخ نیز در شیراز به تیمور ملحق شد. محمود کتبی درباره فتح شوشتر توسط لشکریان تیمور می گوید: «چون رایات همایون به در شوشتر رسید، اکابر و مشایخ و صدور و اصول آن دیار به شرف عتبی بوسی مشرف شدند و تمام آن مملکت مستخلص گشت. خواجه مسعود را با قریب یک هزار سوار و پیاده در شوشتر گذاشت… و به طرف شیراز نهضت فرمود.» پس از آنکه شوشتر، به دست سپاهیان تیمور فتح شد. این شهر، تا سال 820 ه.ق در دست تیموریان باقی ماند.

 

 

 

 

به استناد منابع تاریخی، شاهرخ میرزا پسر تیمور لنگ، حکومت فارس و خوزستان را به نواده خود عبد الله سلطان، بخشید و او نیز پس از دریافت منصب حکومت، در شیراز اقامت گزیده و ایالت خوزستان را به شیخ ابوالخیر جزری سپرد. شیخ ابوالخیر نیز شوشتر را مرکز حکومت خویش قرار داده و ولایت هویزه و نواحی اطراف آن را به پسر خود شیخ جلال محول نمود. در ایام مورد بحث، فتنه سید محمد مشعشع آغاز و دامنه آن بسیاری از مناطق خوزستان را فرا گرفته بود. در این باره می نویسند، سید محمد چون به سن هفده سالگی رسید، از پدر خود سید فلاح دستور گرفت که از واسط که زادگاه او بود به حله رفته در مدرسه احمد بن فهد به درس بپردازد. در آن زمان مذهب شیعه رواج بسیار گرفته و روز به روز به رونق آن افزوده می شد. سید محمد سالها در مدرسه شیخ احمد می زیست و برخی نوشته اند که شیخ، مادر سید را به زنی گرفته بود. در این میان گاهی سید محمد اظهار می کرد که من مهدی موعودم و ظهور خواهم کرد. این سخنان چون به گوش سید احمد رسید بر سید محمد بر آشفت و او را نکوهش کرد، ولی سید دنبال کار خود را گرفت و در مسجد آدینه کوفه یک سال به اعتکاف نشسته، همیشه گریه می کرد. وقتی علت این امر سؤال می شد پاسخ می داد : برآن کسانی می گریم که به دست من کشته خواهند شد.

ادامه مطلب

 

عباسیان اگر چه توانستند با دادن شعارها و وعده های خوشایند کننده به جلب حمایت ایرانیان و گروه های مخالف امویان بپردازند، اما دیری نپائید که بسیاری از همان مخالفان استیلای اموی علم طغیان را در مقابل عباسیان نیز برافراشته و تقاضای آنچه را کردند که عباسیان دائما در جریان نهضت خود وعده داده، ولی پس از پیروزی فراموش کرده بودند. در دوران عباسیان آزاد مردی از ایران به نام یعقوب لیث -یک ایرانی وطن خواه- علم استقلال بر افراشت و نخستین دولت مستقل ایرانی را پایه گذاری و خوزستان را نیز به کانون آزادی خواهان ایران تبدیل کرد. یعقوب در پاسخ فرستادة خلیفه که حکومت خراسان و فارس را به وی پیشنهاد کرده بود، گفت: تا دولت تو و خاندانت را بر نیندازم از پای ننشینم. او چون می دانست که استقلال سیاسی یک ملت بستگی به استقلال فرهنگی آن دارد، از این جهت از گسترش زبان فارسی حمایت می کرد و شاعران ایرانی را به سرودن اشعار فارسی تشویق می نمود و مدایح شعرای تازی گوی را نمی پذیرفت و به ایشان می گفت: چیزی را که من اندر نیابم چرا باید گفت.

ادامه مطلب

زردپوستانی که بین مسلمانان به اسامی «مغول» و «تاتار» یا «تتر» خوانده می شدند، قومی بدوی بودند، ساکن دره های کوههای جنوبی سیبری و اطراف دریاچه بایکال یعنی ناحیه کوهستانی واقع بین چین خاص و منچوری و سیبری جنوبی که امروزه آن سرزمین را مغولستان می نامند. چنگیزخان که نام مغولی او «تموچین» است در حدود سال 549 ه.ق در مغولستان متولد شده و پدرش «یسوکای بهادر»، رئیس و خان قبیله قیات از قبایل مغول بود.

ادامه مطلب

در خصوص تاریخ فتح شوشتر بین مورخین اتفاق نظر وجود ندارد، بطوری که عده ای تاریخ فتح این شهر را سال 17 ه.ق و برخی سال 19 ه.ق و عده ای دیگر نیز سال 20 ه.ق نوشته اند. به هر حال پس از اینکه شوشتر فتح شد، میان اهل بصره و کوفه که در فتح شهر شرکت داشتند، نزاعی برخاست. اهل کوفه گفتند، شوشتر جزء کوفه است و مردم بصره مدعی بودند که جزء بصره می باشد. لذا برای مشخص نمودن موضوع نزد خلیفه ثانی (عمر) رفتند و خلیفه آن را جزء بصره قرار داد، زیرا به بصره نزدیک تر بود. شوشتر پس از اینکه توسط مسلمانان فتح شد به عنوان یکی از پایگاههای مهم آنان در میان سایر فتوحات جدید قرار گرفت. خصوصا اینکه این شهر از نظر علمی و فرهنگی و نشر معارف اسلامی به مرحله ای رسید که همواره مورد توجه خلفای راشدین بود. هندو شاه نخجوانی می نویسد:

ادامه مطلب

در این دوره به سبب شورشهای متعدد داخلی و وجود حرکتهای استقلال طلبانه در قلمرو خلافت اموی، جهت رفع تبعیض نژادی و ظلم بی حد امویان، همواره بسیاری از مناطق تحت سلطه آنان رزمگاه نبردهای داخلی بود. خصوصاً منطقه خوزستان به سبب نزدیکی به مرکز خلافت و به عنوان جایگاه مناسبی برای ناراضیان، تبدیل به یک کانون اغتشاش شده بود که هر از چند گاهی یا به دست خوارج می افتاد و یا توسط عمال خلیفه اموی فتح می گردید. شوشتر نیز به لحاظ موقعیت خود، بیش از سایر شهرها مورد توجه بوده و مرکزیت یافتن آن بیش از آنکه موجب آبادانیش گردد سبب ویرانیش می شد.

ادامه مطلب

پس از اینکه ایرانیان در نبرد جلولاء شکست خورده وبه حلوان عقب نشینی کردند، یزد گرد همراه بزرگان خاندان خود از ترس به طرف استخر و به قولی به قم و کاشان راه گریز پیش گرفت و برای جلوگیری از پیش روی مسلمین یکی از در باریان یزدگرد به نام هرمزان که دایی شیرویه، پسر خسرو پرویز بود و در درگاه یزدگرد قربی و مکانتی تمام داشت، گفت: اعراب از جانب حلواند بر ما تاخته اند و کاری از پیش برده اند و در آنجا با آنها نمی توان مقابله نمود، اما جمعی از این قوم در حدود اهواز و خوزستان هستند که سرداران دلیر و سلحشور ندارند و تاب حملة ما را ندارند. اگر شهریار دستور دهد من بدان دیار بروم و لشکر گرد آورم و با سردار آن جمع که ابوموسی اشعری نام دارد درآویزم و او را بکشم و از فارس و اهواز مالی و لشکری فراز آورم.

ادامه مطلب

از شوش به شوشتر و از خوب به خوبترمیرسیم. شوشتر از شهرستانهای استان خوزستان و از طرف مشرق به مسجد سلیمان و از طرف مغرب به دزفول و شوش واز طرف جنوب به اهوازوازطرف شمال به دزفول وکوههای بختیاری محدوداست.این شهرازقرن ششم هجری که اهواز رو به انحطاط رفت مرکزخوزستان شدوتااواخردوره ی قاجاریه مرکزیت خودراحفظ کرد.همانطورکه گفته شد کلمه ی "شوشتر" صفت تفصیلی از"شوش" یعنی "شوش" به علاوه"تر" می باشد و شوش به معنی خوب و شوشتر به معنی خوبتر است.

ادامه مطلب

«"شوشتر" فشرده ای است از ایران بزرگ، شهری در میان ابرهای اسطوره و نیز در روشنای تاریخ، با صبحدمی که شهره آفاق است. تاریخ این سرزمین را باید از لابلای کتابهای کهن، سفالهای شکسته و بنا های ویران گشته فراهم آورد و آن را از ابهام اساطیر بیرون کشید. شوشتر با کوچه های چندین هزار ساله اش هر کدام برگی زرین است از تاریخ کهن ایران، که بی شک توجه به این دیار فراموش شده در ایضاح زوایای تاریک تاریخ میهن ما تأثیری شگرف دارد. این کوچه ها خاطره سهل ابن عبدالله تستری، قاضی نورالله شوشتری، ملا فتح الله وفایی، علامه شیخ شوشتری را به یاد دارند. همچنان که پیروزی ایران در جنگ با روم، حملات مشعشعیان، ظهور مهدیت کاذب، خدعه صفی میرزای دروغین، ظلم نادر و لگد کوب شدن توسط سم ستوران ظالمین را هرگز از یاد نخواهند برد. شوشتر زبان گویای تاریخی کهن و سخنگوی بازمانده های گرانبهایی است که از دل خاک بیرون کشیده می شوند، یا در دل سنگها و کوهها یافت می گردند، و در شمار پرمعناترین آثار بجای مانده از ایران کهن هستند.»

ادامه مطلب